Arkeologjia në Kosovë është një fushë e pasur dhe shumë e rëndësishme për të kuptuar historinë dhe trashëgiminë kulturore të rajonit. Kosova ka qenë e banuar që nga prehistoria dhe ka kaluar nëpër shumë periudha historike: neolitike, ilire, romake, bizantine, mesjetare dhe osmane. Kjo e bën territorin e saj një zonë me potencial të madh arkeologjik.
Periudhat kryesore arkeologjike në Kosovë:
- Prehistoria (Neoliti dhe Eneoliti)
- Vendbanime të hershme janë zbuluar në lokalitete si Runiku, Gadime, dhe Banja e Pejës.
- Vegla prej guri, figura antropomorfe dhe objekte qeramike dëshmojnë për një jetë të zhvilluar bujqësore dhe kulturore.
- Periudha Ilire dhe Antike
- Ilirët janë popullsia autoktone e kësaj zone.
- Qytete si Ulpiana (afër Prishtinës) ishin të rëndësishme në periudhën romake. Aty janë gjetur mozaikë, rrugë romake, ndërtesa publike dhe varreza.
- Periudha Bizantine dhe Mesjetare
- Kisha dhe manastire janë zbuluar në mbarë Kosovën, që dëshmojnë për ndikimin e krishterimit në rajon.
- Kështjella si ajo në Novo Brdo ishin qendra të rëndësishme politike dhe ekonomike në Mesjetë.
- Periudha Osmane
- Edhe pse më pak e eksploruar arkeologjikisht, periudha osmane ka lënë gjurmë të rëndësishme në arkitekturë dhe trashëgimi urbane.
Institucionet dhe Gërmimet
- Instituti Arkeologjik i Kosovës është institucioni kryesor që merret me kërkimet arkeologjike.
- Ka bashkëpunime me universitete dhe institucione ndërkombëtare për gërmime dhe ruajtje të trashëgimisë.
- Disa lokalitete janë të hapura për publikun, si Parku Arkeologjik i Ulpianës.